Cover not available
Part of
Photography in Children's Literature
Edited by Elina Druker and Bettina Kümmerling-Meibauer
[Children’s Literature, Culture, and Cognition 17] 2023
► pp. 123–143

Chapter 5
From Halley’s Comet to the Scout Kwapiszon

On photomontage, photocollage, and collage in Polish children’s books in the twentieth century

This chapter presents a historic review of the use of photomontage and photo-based collage in Polish books for children (fiction and poetry) in the 20th century. The earliest example dates from 1934, whereas the latest one is dated 1981. The chapter begins with an outline of the artistic background in the period 1918–1939, it gives a short typology of photo-based illustrations, and then analyses the only known examples of genuine photomontage created for children’s books before World War II, namely works by Aleksander Krzywobłocki and Jerzy Janisch in Kometa Halley’a (Halley’s Comet) by Alina Lan, and a sample of works by Franciszka and Stefan Themerson. The chapter continues through the period of the so-called Polish School of Illustration (1950s–1970s), paying special attention to Adam Kilian and Stanisław Zamecznik’s illustrations, and ends with a presentation of the extensive and varied use of photography in illustrations by Bohdan Butenko, one of Poland’s most prominent illustrators.
Article outline
  • Avant-garde photomontage in Poland between the World Wars
  • Poetics of childhood and adolescence in Halley’s Comet by Alina Lan
  • Legs over the top, or the Themersons’ table
  • Photo-based collage in works of artists of the Polish School of Illustration
  • Butenko’s road to Scout Kwapiszon
  • Conclusion
  • Notes
  • References
Published online: 19 September 2023
DOI logo
https://doi.org/10.1075/clcc.17.05win
References (37)
References
Primary sources
Butenko, Bohdan. 2009. Wesoła gromadka. Photos from private archives. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Butenko, Bohdan, Czarnecki, Jan Marian & Troszczyński, Jerzy. 1980. Kwapiszon i tajemniczy kluczyk. Part 7. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
. 1981. Kwapiszon i… Part 8. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Butenko, Bohdan, Doliński, Zbigniew & Troszczyński, Jerzy. 1978a. Kwapiszon i beczka. Part 5. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
. 1978b. Kwapiszon, beczka i pamiątki po wielkim astronomie. Part 6. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Butenko, Bohdan & Schmidt, Zbigniew. 2009a. O Kwapiszonie, niezwykłym Poznaniu, tajemnicy listu i… Poznań: Wydawnictwo Miejskie.Google Scholar
Butenko, Bohdan & Troszczyński, Jerzy. 1975a. Kwapiszon i tajemnicza szkatułka. Part 1. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
. 1975b. Ucieczka Kwapiszona. Part 2. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
. 1976a. Bardzo mokra przygoda. Part 3. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
. 1976b. Pościg w kurorcie. Part 4. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Chotomska, Wanda & Butenko, Bohdan. 1959. Wiersze pod psem. Warsaw: Nasza KsięgarniaGoogle Scholar
Kulmowa, Joanna & Butenko, Bohdan. 1966. Stacja Nigdy w życiu. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Lan, Alina, Janisch, Jerzy & Krzywobłocki, Aleksander. 1934. Kometa Halley’a. Lviv: Filomata.Google Scholar
Porazińska, Janina, Kilian, Adam (ill.) & Hartwig, Edward (photog.). 1974. Kichuś majstra Lepigliny. Warsaw: Czytelnik.Google Scholar
Szydłowski, Stanisław, Zamecznik, Stanisław (graphic layout) & Styczyński, Jan (photogr.). 1968. Idzie kot. Warsaw: Biuro Wydawnicze „RUCH”.Google Scholar
Themerson, Stefan & Themerson, Franciszka. 1963. O stole, który uciekł do lasu. Warsaw: Nasza Księgarnia.Google Scholar
Wojciechowski, Piotr, Joasia, Adam iIll.), Kilian, Jarek (ill.) & Popłoński, Jan (photogr.). 1971. Lew koloru marchewki. Warsaw: Biuro Wydawnicze „RUCH”.Google Scholar
Secondary sources
Ades, Dawn. 1986. Photomontage. London: Thames and Hudson (revised and enlarged).Google Scholar
Czartoryska, Urszula. 2002. Przygody plastyczne fotografii. Gdańsk: słowo/obraz terytoria (especially the chapter “Surowiec w warsztacie grafika”, 113–168).Google Scholar
Czekalski, Stanisław. 2000. Awangarda i mit racjonalizacji. Fotomontaż polski okresu dwudziestolecia międzywojennego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.Google Scholar
Druker, Elina. 2018. Collage and montage in picturebooks. In The Routledge Companion to Picturebooks, Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), 49–58. New York: Routledge.Google Scholar
Frąckiewicz, Sebastian. 2017. Ten łokieć źle się zgina: Rozmowy o ilustracji. Wołowiec: Czarne.Google Scholar
Jamróz-Stolarska, Elżbieta. 2019. Butenko Pinxit. In Captains of Illustration: 100 Years of Children’s Books from Poland, Anita Wincencjusz-Patyna (ed.), 60–63. Warsaw: Adam Mickiewicz Institute.Google Scholar
Prodeus, Adriana. 2009. Themersonowie: Szkice biograficzne. Warsaw: Świat Literacki.Google Scholar
Rosenblum, Naomi. 2008. A World History of Photography. New York: Abbeville Press (4th ed.).Google Scholar
Rusek, Adam. 2010. Leksykon polskich bohaterów i serii komiksowych. Poznań: Centrala.Google Scholar
Rypson, Piotr. 1992. Książki/strony. Polska książka awangardowa i artystyczna 1919–1992. Warsaw: Centrum Sztuki Współczesnej.Google Scholar
. 2011. Nie gęsi: Polskie projektowanie graficzne 1919–1949. Kraków: Karakter.Google Scholar
. 2019a. Photomontage magic. In Captains of Illustration: 100 Years of Children’s Books from Poland, Anita Wincencjusz-Patyna (ed.), 320–323. Warsaw: Adam Mickiewicz Institute.Google Scholar
. 2019b. The Themersons. In Captains of Illustration: 100 Years of Children’s Books from Poland, Anita Wincencjusz-Patyna (ed.), 398–401. Warsaw: Adam Mickiewicz Institute.Google Scholar
Straus, Jan. 2014. Cięcie. Fotomontaż na okładkach w międzywojennej Polsce. Warsaw: 40000 Malarzy.Google Scholar
Szczuka, Mieczysław. 1924a. untitled [FOTOMONTAŻ…], Blok 8–9: 6; [URL] (accessed 0.01.2022)Google Scholar
. 1924b. untitled [Odczuwa się…], Blok 1: 3; [URL] (accessed 10.01.2022)Google Scholar
Wattenberg, Jane. 2018. Picturebooks and photography. In The Routledge Companion to Picturebooks, Bettina Kümmerling-Meibauer (ed.), 302–314. New York: Routledge.Google Scholar
Wincencjusz-Patyna, Anita. 2008. Stacja Ilustracja: Polska ilustracja książkowa 1950–1980. Artystyczne kreacje i realizacje. Wrocław: Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego.Google Scholar
. 2011. Butenko Pinxit. Jelenia Góra: BWA.Google Scholar
. 2018. Children’s Book Design and Illustration in Poland, c. 1968. Strenae: Recherches sur les livres et objets culturels de l’enfance 13. [URL]. DOI logoGoogle Scholar