Cover not available
Article published In:
Robert Lowth (1710-1787): The making of his grammar and its influence
Guest-edited by Ingrid Tieken-Boon van Ostade
[Historiographia Linguistica 39:1] 2012
► pp. 43–60

‘Lowthian’ Linguistics across the North Sea

| Universiteit Leiden and Vrije Universiteit Brussel

This paper focuses on Dutch grammar-writing in the 18th century so as to put the linguistic works of Robert Lowth (1710–1787) in an international, comparative perspective. It demonstrates that certain characteristics of the “Lowthian” approach to grammar and of 18th-century English linguistics in general are parallelled by similar developments in the history of Dutch linguistics. The transition from normative grammar to prescriptive grammar which characterises the English late 18th century has a counterpart in the Dutch development from ‘civil’ to national grammar. Lowth’s recognition of different stylistic levels with corresponding levels of grammatical acceptability has a Dutch counterpart as well. The transition towards prescriptivism and the relevance of different stylistic levels are closely connected, which is exemplified by a case study on the treatment of adnominal inflection in 18th-century grammars of Dutch.

Published online: 22 March 2012
DOI logo
https://doi.org/10.1075/hl.39.1.04rut
References
Algemeene Denkbeelden over het Nationaal Onderwijs
1798 Amsterdam: S.n.Google Scholar
Beal, Joan
2004 English in Modern Times 1700–1945. London: Arnold.Google Scholar
Bilt, Igor van de
2009 Landkaartschrijvers en landverdelers. Adriaen Verwer (ca. 1655–1717), Adriaan Kluit (1735–1807) en de Nederlandse taalkunde van de achttiende eeuw. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU; Münster: Nodus.Google Scholar
Bödiker, Johann
1690 Grund-Sätze der Deutschen Sprachen im Reden und Schreiben. Cölln an der Spree: Liebpert.Google Scholar
Boekholt, Petrus Th. F. M. & Engelina P. de B[ooy]
1987 Geschiedenis van de school in Nederland vanaf de Middeleeuwen tot aan de huidige tijd. Assen: Van Gorcum.Google Scholar
Bolhuis, Lambertus van
1799 [1 1793] Beknopte Nederduitsche Spraakkunst. Leiden: D. du Mortier en zoon, J. H. de Lange & J. Oomkens.Google Scholar
Bonth, Roland de
1998 “De Aristarch van het ’t Y”: De ‘grammatica’ uit Balthazar Huydeopers Proeve van Taalen Dichtkunde (1730). Maastricht: Shaker.Google Scholar
Crowley, Tony
1996 Language in History: Theories and texts. London & New York: Routledge.Google Scholar
Dodde, N. L.
1971 Een onderwijsrapport: een historisch-pedagogisch onderzoek naar de invloed van een onderwijsrapport. Den Bosch: Malmberg.Google Scholar
Elzevier, Kornelis
1761 Drie dichtproeven benevens een Proef van een Nieuwe Nederduitsche Spraekkonst. Haarlem: J. Bosch.Google Scholar
Gardt, Andreas
1999 Geschichte der Sprachwissenschaft in Deutschland: Vom Mittelalter bis ins 20. Jahrhundert. Berlin: Walter de Gruyter. DOI logoGoogle Scholar
Gedenkschriften der Maatschappij: Tot Nut van ’t Algemeen, voor de eerste vijfentwintig jaren van haar bestaan
1809 Amsterdam: Cornelis de Vries, Hendrik van Munster & Johannes van der Hey.Google Scholar
Jansen, Jeroen
2001 Decorum: observaties over de literaire gepastheid in de renaissancistische poëtica. Hilversum: Verloren.Google Scholar
Kate, Lambert ten
2001 [1 1723] Aenleiding tot de Kennisse van het Verhevene Deel der Nederduitsche Sprake. Ed. by Jan Noordegraaf & Marijke van der Wal. Alphen aan den Rijn: Canaletto.Google Scholar
Kloek, Joost & Wijnand Mijnhardt
2001 1800. Blauwdrukken voor een samenleving. Den Haag: Sdu Uitgevers.Google Scholar
Kunst Wordt door Arbeid Verkreegen
1770 Nederduitsche Spraekkunst. Leiden: Cornelis van Hoogeveen.Google Scholar
Lenders, Jan
1988 De burger en de volksschool: culturele en mentale achtergronden van een onderwijshervorming. Nijmegen: SUN.Google Scholar
Los, Willeke
2005 Opvoeding tot mens en burger: pedagogiek als cultuurkritiek in Nederland in de 18e eeuw. Hilversum: Verloren.Google Scholar
Lowth, Robert
1762 A Short Introduction to English Grammar. London: J. Hughs.Google Scholar
Mijnhardt, Wijnand
1987 Tot heil van ’t menschdom: Culturele genootschappen in Nederland, 1750–1815. Amsterdam: Rodopi.Google Scholar
Milroy, James & Leslie Milroy
1985 Authority in Language. London: Routledge & Kegan Paul. DOI logoGoogle Scholar
Mitchell, Phillip Marshall
1995 Johann Christoph Gottsched (1700–1766). Columbia, Mo.: Camden House.Google Scholar
Moonen, Arnold
1706 Nederduitsche Spraekkunst. Amsterdam: François Halma.Google Scholar
Navest, Karlijn
2011 John Ash and the Rise of the Children’s Grammar. Utrecht: LOT.Google Scholar
Noordegraaf, Jan
1975 “De Maatschappij en haar grammatici”. De nieuw taalgids 681.121–124.Google Scholar
1985 Norm, geest en geschiedenis: Nederlandse taalkunde in de negentiende eeuw. Dordrecht & Cinnaminson: Foris.Google Scholar
1997 “Het begin van de universitaire neerlandistiek: Franeker 1790?”. Voorlopig verleden. Taalkundige plaatsbepalingen, 1797–1960, 14–27. Münster: Nodus.Google Scholar
2004 “A Matter of Time: Dutch philosophy of language in the eighteenth century”. Janus at the Millennium: Perspectives on time in the culture of the Netherlands ed., by Thomas F. Shannon & Johan P. Snapper, 211–225. Dallas, Tex.: University Press of America.Google Scholar
Nylöe, Jacobus
1707 Aanleiding tot de Nederduitsche Taal. Leeuwarden: Hero Nauta.Google Scholar
Palm, Kornelis van der
1766 “Verhandeling over de vraeg: hoe moet men het verstandt, en het hart van een kindt bestieren, om het, te eeniger tydt, een gelukkig en nuttig mensch te doen worden”. Verhandelingen uitgegeven door de Hollandsche Maatschappye der Weetenschappen, te Haarlem 91.1–194.Google Scholar
1769 Nederduitsche Spraekkunst, voor de Jeugdt. Rotterdam: Reinier Arrenberg.Google Scholar
1782 “Antwoord op dezelfde vraage: Over de verbetering der schoolen”. Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen. 81.229–316.Google Scholar
Quak, Arend & Joop van der Horst
2002 Inleiding Oudnederlands. Leuven: Universitaire Pers Leuven.Google Scholar
Rutten, Gijsbert
2006 De archimedische punten van de taalbeschouwing. David van Hoogstraten (1658–1724) en de vroegmoderne taalcultuur. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU; Münster: Nodus.Google Scholar
2009 “Grammar to the People: The Dutch language and the public sphere in the 18th century. With special reference to Kornelis van der Palm”. Beiträge zur Geschichte der Sprachwissenschaft 191.55–86.Google Scholar
Rutten, Gijsbert (with the cooperation of Rik Vosters).
2011 Een nieuwe Nederduitse spraakkunst: taalnormen en schrijfpraktijken in de Zuidelijke Nederlanden in de achttiende eeuw. Brussel: VUB Press.Google Scholar
Rutten, Gijsbert & Rik Vosters
To appear. “Une tradition néerlandaise? Du bon usage aux Pays-Bas (1686–1830)”. Bon Usage et variation sociolinguistique: Perspectives diachroniques et traditions nationales ed. by Wendy Ayres-Bennett & Magali Seijido Lyon Presses de l’Ecole Normale Supérieure de Lyon
Schottelius, Justus-Georg
1676 Brevis & fundamentalis Manuductio ad Orthographiam & Etymologiam in Lingua Germanica. Kurtze und gründliche Anleiting zu der RechtSchreibung und zu der WortForschung in der Teutschen Sprache. Braunschweig: Christoff-Friederich Zilligern.Google Scholar
Sewel, W[illem]
1712 [1 1708] Nederduytsche Spraakkonst. Amsterdam: Robert Blokland.Google Scholar
Stijl, Klaas
1778 [1 1776] Beknopte Aanleiding tot de Kennis der Spelling, Spraakdeelen, en Zinteekenen van de Nederduitsche taal. Ed. by Lambertus van Bolhuis. Groningen: Jan Oomkens.Google Scholar
Swiggers, Pierre
1985 “Une étape importante dans l’histoire de la grammaire française: Les Principes de Restaut”. Studia Neophilologica 571.219–226. DOI logoGoogle Scholar
Tieken-Boon van Ostade, Ingrid
ed. 2008a Grammars, Grammarians and Grammar-writing in Eighteenth-Century England. Berlin & New York: Mouton de Gruyter. DOI logoGoogle Scholar
2008b “Grammars, grammarians and grammar-writing: An introduction”. Tieken-Boon van Ostade ed. 2008, 1–14.Google Scholar
2008c “The 1760s: Grammars, grammarians and the booksellers”. Tieken-Boon van Ostade, ed. 2008a, 101–124.Google Scholar
2011 The Bishop’s Grammar: Robert Lowth and the rise of prescriptivism in English. Oxford: Oxford University Press.Google Scholar
Twe-spraack vande Nederduitsche Letterkunst
1985 1584 ed., by Geert R. W. Dibbets. Assen & Maastricht: Van Gorcum.Google Scholar
Varik, Gerrit van
1799 Rudimenta, of Gronden der Nederduitsche Spraake. Anonymously published. Leiden: D. du Mortier en zoon; Deventer: J. H. de Lange; Utrecht: G. T. van Paddenbu;g en zoon.Google Scholar
Verwer, Adriaen
2005 1707 Linguae Belgicae Idea Grammatica, Poetica, Rhetorica. Ed. by Igor van de Bilt and published in Adriaen Verwer, Taalkundige Geschriften (1707–1711). Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU; Münster: Nodus.Google Scholar
Vries, Marleen de
2001 Beschaven! Letterkundige genootschappen in Nederland 1750–1800. Nijmegen: Vantilt.Google Scholar
Wal, Marijke J. van der
1994 “Straattaal en slechte woorden: Sociolinguïstische onderscheidingen in observaties en taalbeschouwing vóór 1800”. Wat oars as mei in echte taal ed. by Ph.H. Breuker, H. D. Meijering & J. Noordegraaf, 231–244. Leeuwarden: Fryske Akademy.Google Scholar
Weiland, Pieter
1805 Nederduitsche Spraakkunst. Amsterdam: Johannes Allart.Google Scholar
1808 Nederduitsche Spraakkunst ten Dienste der Scholen. Amsterdam: Johannes Allart.Google Scholar
Wester, Hendrik
1799 [1 1797] Bevatlyk Onderwys in de Nederlandsche Spelen Taalkunde, voor de Schooljeugd. Groningen: Jan Oomkens.Google Scholar
Cited by

Cited by 7 other publications

Krogull, Andreas & Gijsbert Rutten
2021. Reviving the genitive. Prescription and practice in the Netherlands (1770–1840). Journal of Historical Sociolinguistics 7:1 ► pp. 61 ff. DOI logo
Krogull, Andreas, Gijsbert Rutten & Marijke J. van der Wal
2017. Relativisation in Dutch diaries, private letters and newspapers (1770–1840). In Exploring Future Paths for Historical Sociolinguistics [Advances in Historical Sociolinguistics, 7], ► pp. 157 ff. DOI logo
Nobels, Judith & Gijsbert Rutten
2014. Language norms and language use in seventeenth-century Dutch. In Norms and Usage in Language History, 1600–1900 [Advances in Historical Sociolinguistics, 3], ► pp. 21 ff. DOI logo
Rutten, Gijsbert
2016. Historicizing diaglossia. Journal of Sociolinguistics 20:1 ► pp. 6 ff. DOI logo
Simons, Tanja & Gijsbert Rutten
2014. Language norms and language use in eighteenth-century Dutch. In Norms and Usage in Language History, 1600–1900 [Advances in Historical Sociolinguistics, 3], ► pp. 49 ff. DOI logo
[no author supplied]
2014. Letters as Loot [Advances in Historical Sociolinguistics, 2], DOI logo
[no author supplied]
2019. Language Planning as Nation Building [Advances in Historical Sociolinguistics, 9], DOI logo

This list is based on CrossRef data as of 30 april 2024. Please note that it may not be complete. Sources presented here have been supplied by the respective publishers. Any errors therein should be reported to them.