Cover not available
Article published In:
Target
Vol. 21:1 (2009) ► pp.30–57

Polish metaphorical perceptions of the translator and translation

| University of Wrocław, Poland
| University of Wrocław, Poland
The paper offers a comprehensive overview of the Polish metaphorics of translation. It starts by examining the Polish linguistic image of translating, followed by a survey of metaphorical descriptions of the translator and translation from the 18th century, representing the pre-scientific era in reflection on translation. Most attention is devoted to metaphors found in contemporary Polish discourse on translation, centered around: (1) the nature of translation; (2) the relationship between the source and target text, and between the author and translator; and (3) the role of the translator. It is demonstrated that the Polish context offers a rich repertoire of metaphorical depictions of translating, which reflects its distinctive historical and cultural setup.
Keywords: imagery, metaphor, Polish, Poland, translating, translation, translator
Article outline
  • 1.Introduction
  • 2.The Polish linguistic image of translating
    • 2.1 Tłumaczyć, tłumaczenie, tłumacz (‘To translate, translation, translator’)
    • 2.2 Przekładać, przekład, przekładacz (‘To translate, translation, translator’)
  • 3.Metaphorical representations of the translator and translation in the 18th century
    • 3.1The nature of translation
    • 3.2The relationship between original text and its translation
    • 3.3The relationship between author and translator
  • 4.Metaphors in contemporary Polish discourse on translation
    • 4.1The nature of translation
    • 4.2The relationship between original and translation and between author and translator
    • 4.3The role of the translator
  • 5.Conclusion
  • Notes
  • Bibliography
  • References
Published online: 5 August 2009
DOI logo
https://doi.org/10.1075/target.21.1.02ski
References (87)
Bibliography
Corpus
a. Dictionaries:
Bańkowski, Andrzej. 2000. Etymologiczny słownik języka polskiego. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.Google Scholar
Linde, Samuel Bogumił. 1859. Słownik języka polskiego, Lwów: Ossolineum.Google Scholar
Mayenowa, Maria Renata, ed. 2003. Słownik polszczyzny XVI wieku. Warszawa: Polska Aka demia Nauk.Google Scholar
Doroszewski, Witold, ed. 1958–1969. Słownik języka polskiego (in 11 volumes). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.Google Scholar
Szymczak, Mieczysław, ed. 1978. Słownik języka polskiego (in 3 volumes). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.Google Scholar
Urbańczyk, Stanisław, ed. 1982. Słownik staropolski. Wrocław et. al.: Polskie Wydawnictwo Nau kowe.Google Scholar
Dunaj, Bogusław, ed. 1999. Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wilga.Google Scholar
Dubisz, Stanisław, ed. 2006. Uniwersalny słownik języka polskiego PWN. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe.Google Scholar
Karłowicz, Jan, Adam Kryński and Władysław Niedźwiedzki. 1912. Słownik języka polskiego. Warszawa: Kasa im. Mianowskiego.Google Scholar
Zdanowicz, Aleksander et al.. 1861. Słownik języka polskiego. Wilno: Maurycy Orgelbradt.Google Scholar
b. Anthologies and collections:
Balcerzan, Edward and Ewa Rajewska, eds. 2007. Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440–2005. Antologia . Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.Google Scholar
Balcerzan, Edward, ed. 1977. Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440–1974. Antologia. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.Google Scholar
Boy-Żeleński, Tadeusz. 1919. “Tłumaczenie jako kariera.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 124–125.Google Scholar
. 1920. “Myślałem ich myślą, śmiałem się ich śmiechem.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 126.Google Scholar
Czartoryski, Adam Kazimierz. 1801. “Błąkać się bez przewodnika.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 71–72.Google Scholar
Czerniawski, Adam. 1995. “Przekład poezji: teoria i praktyka.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 371–376.Google Scholar
Fijałkowski, Marcin. 1790. “O geniuszu, guście, wymowie.” Teresa Kostkiewiczowa and Zbigniew Goliński, eds. 1993. Oświeceni o literaturze, vol. 11. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe. 431–475.Google Scholar
Flukowski, Stefan. 1972. “Materia literacka i muzyczna.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 256.Google Scholar
Hertz, Paweł. 1955. “O tłumaczeniu ksiąg.” Rusinek 1955 . 207–230. DOI logoGoogle Scholar
Iłłakowiczówna, Kazimiera. 1951. “Parę nieodpowiedzialnych słów o przypadkowych tłumaczeniach.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 209–211.Google Scholar
Jastrun, Mieczysław. 1973. “O przekładzie jako o sztuce słowa.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 261–269.Google Scholar
Kamieńska, Anna. 1975. “Pochwała niemożliwości.” Pollak 1975 . 133–138.Google Scholar
Kopacki, Andrzej. 2000. “Piękne posłuszeństwo i zadłużenie.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 418–419.Google Scholar
Krasicki, Ignacy. 1772. “O przekładaniu ksiąg.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 55–56.Google Scholar
. 1803. “O tłumaczeniu ksiąg.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 56–59.Google Scholar
Kurecka, Maria. 1975. “Próby.” Pollak 1975 . 167–173.Google Scholar
Łukosz, Jerzy. 2004. “Czy autor powinien się wtrącać?” Balcerzan and Rajewska 2007 . 459–463.Google Scholar
Łuszczykiewicz, Piotr. 2000. “Przekład jako plagiat?” Balcerzan and Rajewska 2007 . 420–421.Google Scholar
Niemojowski, Jerzy. 1968. “Siedem zasad.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 229–230.Google Scholar
Osiński, Ludwik. 1818–1830. “O potrzebie, ważności w literaturze i warunkach przekładów.” Balcerzan 1977 . 108–112.Google Scholar
Parandowski, Jan. 1955. “O znaczeniu i godości tłumacza.” Rusinek 1955 . 11–20.Google Scholar
. 1975. „Autor i tłumacz.” Pollak 1975 . 253–260. DOI logoGoogle Scholar
Pollak, Seweryn, ed. 1975. O sztuce tłumaczenia II1. Wrocław: Ossolineum.Google Scholar
Potocki, Stanisław. “O wymowie i stylu.” Teresa Kostkiewiczowa and Zbigniew Goliński, eds. 1995. Oświeceni o literaturze. vol. 21, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Naukowe. 65–114.Google Scholar
. 1815–1816. “Czym jest przekładanie, i stosowne do niego uwagi i przypisy.” Balcerzan 1977 . 100–104.Google Scholar
Przybylak, Feliks. 1997. “Wymiar tłumaczenia.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 385–387.Google Scholar
Ratajczak, Józef. 1968. “O tłumaczeniu.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 234–236.Google Scholar
Różewicz, Tadeusz. 1962. “Szafarz Pożywnej Treści Poezji.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 214.Google Scholar
Rusinek, Michał, ed. 1955. O sztuce tłumaczenia I. Wrocław: Ossolineum.Google Scholar
Sandauer, Artur. 1955. “Troski tłumacza.” Rusinek 1955 . 343–346.Google Scholar
Słowacki, Euzebiusz. 1826. “O przekładaniu z obcych języków na ojczysty.” Balcerzan 1977 . 127–135.Google Scholar
Stiller, Robert. 1977. “Przekład jako własność niczyja.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 304–307.Google Scholar
Strasburger, Janusz. 1971. “Z warsztatu tlumacza.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 248–251.Google Scholar
Szmydtowa, Zofia. 1955. “Czynniki rodzime i obce w przekładzie literackim.” Rusinek 1955 . 111–126.Google Scholar
Truchanowski, Kazimierz. 1955. “O tłumaczu i jego roli.” Rusinek 1955 . 367–381.Google Scholar
Tulli, Magdalena. 2001. “Milimetr and tekstem.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 432–433. DOI logoGoogle Scholar
Tuwim, Julian. 1950a. “Czterowiersz na warsztacie.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 135–145.Google Scholar
. 1950b. “Traduttore—traditore.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 151–167.Google Scholar
Waczków, Józef. 1971. “Ktoś w rodzaju inscenizatora.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 255–256.Google Scholar
. 1998. “Pisarze-wielowarsztatowcy, czyli tłumacze.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 391–397.Google Scholar
Wat, Aleksander. 1983.“O przetłumaczalności utworów poetyckich.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 317–321.Google Scholar
Ważyk, Adam. 1949. “O tłumaczeniu wierszy rosyjskich.” Balcerzan and Rajewska 2007 . 173–177.Google Scholar
. 1975. “Przygody i doświadczenia.” Pollak 1975 . 323–346. DOI logoGoogle Scholar
c. Other sources:
Balcerzan, Edward, ed. 1984. Wielojęzyczność literatury i problemy przekładu artystycznego. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich—Wydawnictwo.Google Scholar
Barańczak, Stanisław. 1994. Ocalone w tłumaczeniu. Poznań: Wydawnictwo a5.Google Scholar
Bednarczyk. Anna. 2002. “ O radości układania klocków Lego.” Maria Filipowicz-Rudek and Jadwiga Konieczna-Twardzikowa, eds. Między Oryginałem a Przekładem, vol. VII, 2002. 261–270.Google Scholar
Davies, Norman. 2003. “Preface.” Elżbieta Tabakowska. 2003. O przekładzie na przykładzie. Kraków: Znak. 6–16.Google Scholar
Dedecius, Karl. 1974. Notatnik tłumacza. Kraków: Wydawnictwo Literackie.Google Scholar
Fornelski, Piotr. 1997. “Literackie biuro podróży.” Jadwiga Konieczna-Twardzikowa, Maria Filipowicz-Rudek and Ewa Stoch, eds. Między Oryginałem a Przekładem, vol. III1, 1997. 90–96.Google Scholar
Garewicz, Jan. 1984. “O konsekwencjach przekładu pewnej metafory: pan i niewolnik.” Balcerzan 1984 . 121–129.Google Scholar
Jarniewicz, Jerzy. 2002. “Tłumacz jako twórca kanonu.” Roman Lewicki, ed. Przekład—język—kultura. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii-Curie Skłodowskiej, 2002. 35–42.Google Scholar
Kapuściński, Ryszard. 2007. “Tłumacz—postać XXI wieku.” Podroże z Ryszardem Kapuścińskim, Kraków: Znak, 2007. 7–16.Google Scholar
Skibińska, Elżbieta. 2008. Kuchnia tłumacza. Kraków: Universitas.Google Scholar
Święch Jerzy. 1984. “Przekłady i autokomentarze.” Balcerzan 1984 . 45–66.Google Scholar
References
Bakuła, Bogusław. 2006. “Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dysursu kresoznawczego (zarys problematyki).” Teksty Drugie 6 (102). 11–33.Google Scholar
Balcerzan, Edward. 2007 “Metafory, które wiedzą czym jest tłumaczenie.” Włodzimierz Bolecki, Elżbieta Dąbrowska, eds. Z dziejów form artystycznych w literaturze polskiej, vol. 87: Literatura i wiedza, Instytut Badań Literackich. 144–155.Google Scholar
Casanova, Pascale. 2002 “Consécration et accumulation de capital littéraire.” Actes de la recherche en sciences sociales 1441. 7–20.Google Scholar
Cavanagh, Clare. 2003. “Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnej teorii.” Teksty Drugie 2–3 (80–81). 60–71.Google Scholar
Chamberlain, Lori. 1988/2000. “Gender and the Metaphorics of Translation.” Lawrence Venuti, ed. The Translation Studies Reader. London-New York: Routledge, 2000. 314–329.Google Scholar
D’hulst, Lieven. 1992. “Sur le rôle des métaphores en traductologie contemporaine.” Target 4 :1. 33–51.   DOI logoGoogle Scholar
. 1993. “Observations sur l’expression figurée en traductologie française (XVIIIe– XIXe siècles).” TTR: traduction, terminologie, rédaction 6 :1. 83–111.   DOI logoGoogle Scholar
. 1995 “Pour une historiographie des théories de la traduction: questions de méthode”, TTR: traduction, terminologie, rédaction, 8 : 1. 13–33.   DOI logoGoogle Scholar
Dmitruk, Krzysztof Maria. 2005. “Przekład w kulturze literackiej polskiego oświecenia. Prowizorium dokumentacyjne.” Joanna Rusin and Kazimierz Maciąg, eds. Literatura i jej konteksty, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2005. 34–45.Google Scholar
Fiut, Aleksander. 2003. “Polonizacja? Kolonizacja?” Teksty Drugie 6 (84). 150–156.Google Scholar
Heilbron, Johan. 1999 “A Sociology of Translation.” European Journal of Social Theory, no. 2(4). 429–444.Google Scholar
Hermans, Theo. 1985. “Images of Translation. Metaphor and Imagery in the Renaissance Discourse on Translation.” Theo Hermans, ed. The Manipulation of Literature. Studies in Literary Translation. London: Croom Helm. 103–136.Google Scholar
Jakobson, Roman. 1959/2000. “On Linguistic Aspects of Translation.” Lawrence Venuti, ed. The Translation Studies Reader. London-New York: Routledge, 2000. 113–118.Google Scholar
Lakoff, George and Mark Johnson. 1980. Metaphors We Live By. Chicago-London: The University of Chicago Press.Google Scholar
Levý, Jiři. 1967/2000. “Translation as a Decision Process.” Lawrence Venuti, ed. The Translation Studies Reader. London-New York: Routledge, 2000. 148–159.Google Scholar
Nida, Engene and Charles Taber. 1969. The Theory and Practice of Translation. Leiden: Brill.Google Scholar
Round, Nicholas. 2005. “Translation and its metaphors: the (N+1) wise men and the elephant.” SKASE 1:1. 47–69.Google Scholar
Sinko, Zofia. 1968. Powieść zachodnioeuropejska w kulturze literackiej polskiego Oświecenia, Wrocław: Ossolineum.Google Scholar
Skibińska, Elżbieta and Małgorzata Misiak. 2007. “Języki mniejszości etnicznych a przekład. Wokół polskich i francuskich przekładów poezji łemkowskiej.” Teksty Drugie 4 (106). 73–95.Google Scholar
Tabakowska, Elżbieta. 1998. “The Polish Tradition.” Mona Baker, ed. Routledge Encyclopedia of Translation Studies. London-New York: Routledge. 523–532.Google Scholar
Tymoczko, Maria. 1999. “Post-colonial writing and literary translation.” Susan Bassnett and Harish Trivedi, eds. Post-colonial Translation. Theory and practice. London: Routledge. 19–40.Google Scholar
Wnęk, Jan. 2006. Polskie przekłady literatury zagranicznej 1918–1939. Kraków: Wydawnictwo MCDN.Google Scholar
Ziętarska, Jadwiga. 1969. Sztuka przekładu w poglądach literackich polskiego Oświecenia. Wrocław: Ossolineum.Google Scholar
Cited by (3)

Cited by three other publications

Jettmarová, Zuzana
2019. Chapter 14. The concept of translation in Slavic cultures. In A World Atlas of Translation [Benjamins Translation Library, 145], ► pp. 309 ff. DOI logo
Kuznik, Anna
2016. La traduction comme travail : perspectives croisées en ergonomie, sociologie et traductologie. ILCEA :27 DOI logo
Grabowska, Monika
2012. Réflexion sur la consécration par la traduction. Traduire :226 ► pp. 59 ff. DOI logo

This list is based on CrossRef data as of 10 july 2024. Please note that it may not be complete. Sources presented here have been supplied by the respective publishers. Any errors therein should be reported to them.